در بخش اول به «تعریف شرکت دانش‌بنیان و شرایط دانش‌بنیان شدن» پرداختیم، در این بخش به انواع شرکت‌های دانش‌بنیان و تفاوت‌های آن‌ها و حمایت‌ها و تسهیلاتی که شامل انواع شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود می‌پردازیم.
انواع شرکت‌های دانش‌بنیان و تفاوت‌های آن‌ها
شرکت‌های موضوع آئین‌نامه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان شامل ۴ دسته تولیدی نوع ۱، تولیدی نوع ۲، نوپا نوع ۱ و نوپا نوع ۲ می‌باشند که بر اساس دارا بودن معیارهای کالاها و خدمات دانش‌بنیان مورد تائید و همچنین معیارهای خاص مورد نظر هر یک از انواع شرکت‌های ذکر شده مشمول حمایت‌های قانون می‌شوند.
نکته:
اخیرا در نتایج پرونده‌هایی که از سمت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اعلام می‌شود، یک دسته تولیدی نوع ۳ (مستعد دانش بنیان) نیز دیده می‌شود. این بدین معناست که در توضیحات پرونده شرایطی برای فناور از سمت معاونت مشخص شده است که با حصول آن شرایط و برطرف کردن نواقص می‌تواند از تولیدی نوع ۳ به تولیدی نوع ۲ تغییر کند.
شرکت‌های دانش‌بنیان «نوپا نوع ۱» چه شرکت‌هایی هستند؟
پاسخ: شرکت‌های نوپا که دارای اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود نیستند یا دارای درآمد عملیاتی در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود نیستند، در صورتی که حداقل یک «کالا یا خدمت یا فرآیند یا تجهیز تولید» با فناوری در سطح ۱ را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی و مشروط به دارا بودن همه معیارهای آئین نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان، ساخته و ارائه نمایند، بصورت شرکت «نوپا نوع ۱» تائید می‌شوند.
شرکت‌های دانش‌بنیان «نوپا نوع ۲» چه شرکت‌هایی هستند؟
پاسخ: شرکت‌های نوپا که دارای اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود نیستند یا دارای درآمد عملیاتی در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود نیستند، در صورتی که حداقل یک «کالا یا فرآیند تولید یا تجهیز تولید» با فناوری در سطح ۲ را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی و مشروط به دارا بودن همه معیارهای آئین‌نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان، ساخته و ارائه نمایند، بصورت شرکت «نوپا نوع ۲» تائید می‌شوند.
شرکت‌های دانش‌بنیان «تولیدی نوع ۱» چه شرکت‌هایی هستند؟
پاسخ: شرکت‌های متقاضی که در اظهارنامه سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی هستند، در صورتی که حداقل ۲۵ درصد از این درآمد، ناشی از فروش کالاها یا خدمات با فناوری در سطح ۱ باشد، بصورت شرکت «تولیدی نوع ۱» تائید می‌شود.
شرکت‌های دانش‌بنیان «تولیدی نوع ۲» چه شرکت‌هایی هستند؟
پاسخ: شرکت‌های متقاضی که در اظهارنامه سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی هستند، با دارا بودن یکی از شرایط زیر، بصورت شرکت «تولیدی نوع ۲» تائید می‌شوند:
- شرکت، حداقل یک «کالا یا خدمت یا فرآیند تولید یا تجهیز تولید» با فناوری در سطح ۱ یا سطح ۲ را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی و مشروط به دارا بودن همه معیارهای ماده (۱)، ساخته و ارائه نماید.
- شرکت مجری حداقل یک پروژه «مهندسی، پیمانکاری و ساخت» (EPC) باشد، مشروط به اینکه حداقل (۱۰) درصد از قیمت قراردادهای پروژه، ناشی از بخش‌های حائز همه معیارهای ماده (۱) آئین‌نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان باشد.
نکته
در مورد شرکت‌هایی که در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی بالایی باشند، لازم است حداقل ۳ درصد از این درآمد، ناشی از کالاها، خدمات، فرآیند تولید یا تجهیزات تولید با فناوری در سطح ۱ یا سطح ۲ و حائز همه معیارهای ماده (۱) آئین نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان، باشد. شرکت‌هایی که حائز این شرایط نباشند، بر اساس پیوست (۲) آئین‌نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان – که مربوط به شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان (تولیدی نوع ۳) است – ارزیابی می‌شوند.
شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان چه نوع شرکت‌هایی هستند و چه شرکت‌هایی توانایی مستعد دانش‌بینان شدن را دارا هستند؟
پاسخ: شرکت‌های مستعدی که حائز معیارهای آئین‌نامه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان نباشند ولی در صورت ارائه فرصت و حمایت امکان کسب آن‌ها را داشته باشند، در صورت احراز معیارهای ارزیابی ، بصورت شرکت مستعد دانش‌بنیان (نوع ۳) تائید می‌شوند.
این شرکت‌ها شامل گروه‌های زیر می‌باشند:
شرکت‌های در مسیر تکمیل دانش فنی یک محصول دانش‌بنیان
شرکت‌هایی که دارای محصول دانش‌بنیان هستند اما همه تائیدیه‌ها یا آزمون‌های معتبر تائیدکننده محصول را کسب نکرده‌اند.
- شرکت‌های تولیدکننده محصول غیر دانش‌بنیان که قابلیت محصول دانش‌بنیان را دارند.
- شرکت‌های مجری پروژه‌های مهندسی، پیمانکاری و ساخت (EPC)
- شرکت‌های فعال در زمینه تعمیر اساسی محصولات دانش‌بنیان پیچیده
- شرکت‌های مستقر در مناطق کمتر برخوردار
- شرکت‌های فعال در حوزه علوم انسانی، خلاق و صنایع فرهنگی
- شرکت‌های فعال در پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری
شرکت‌های با درآمد عملیاتی بالا کدام شرکت‌ها هستند؟
پاسخ: در حال حاضر شرکت‌هایی که درآمد اظهارنامه‌ای آن‌ها بالاتر از ۱۰ میلیارد تومان در سال باشد، جزء شرکت‌های با درآمد بالا محسوب می‌شود. (البته این عدد در سال‌های مختلف تغییر می‌کند.)
شرایط شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجاری‌سازی و خدمات آموزشی و پژوهشی جهت دانش‌بنیان شدن
شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجاری‌سازی، چگونه می‌تواند دانش‌بنیان شود؟
پاسخ: شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجاری‌سازی، باید دارای درآمد عملیاتی در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود باشند. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات شتاب‌دهی کسب و کار، فضای کار اشتراکی و توسعه‌گری فضای نوآوری، از این قاعده مستثنی هستند.
آیا خدمات آموزشی و پژوهشی، می‌تواند به عنوان دانش‌بنیان پذیرفته شود؟
پاسخ: خدمات طرح پژوهشی در برخی موارد به عنوان خدمات تجاری‌سازی مندرج در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان انجام می‌پذیرد که قابل قبول است.
خدمات آموزشی نمی‌تواند به عنوان محصول دانش‌بنیان پذیرفته شود، مگر اینکه خدمات آموزشی تخصصی بوده و برای نصب و استفاده از محصول دانش‌بنیان تولید شده توسط شرکت (در واقع به عنوان بخشی از خدمات تعمیر و نگهداری تخصصی محصول تولید شده شرکت) ارائه شود، که در این صورت می‌تواند به عنوان خدمات دانش‌بنیان پذیرفته شود.
حمایت‌ها و تسهیلاتی که شامل انواع شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود
شرکت‌های «نوپا نوع ۱» و «تولیدی نوع ۱» از چه حمایت‌ها و تسهیلاتی می‌توانند استفاده نمایند؟
پاسخ: این شرکت‌ها قادر به استفاده از تمام حمایت‌های نام‌برده شده در قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و همچنین سایر حمایت‌های تدارک دیده شده توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌باشند. فهرست این حمایت‌ها به‌صورت زیر می‌باشد.
- تسهیلات سربازی کارکنان شرکت‌ها
- معافیت‌ها و حمایت‌های مالی
- توسعه بازار
- معافیت‌ها و تسهیلات گمرکی
- تسهیلات و حمایت‌های بیمه‌ای
- استقرار، جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری
- خدمات توانمندسازی
- رفع نیازمندی‌های فناورانه صنایع بزرگ
- بیمه‌های بازرگانی
- تسهیلات مالی
- صندوق نوآوری و شکوفایی
- صادرات
- دانشگاه و پژوهش
- ترویج فعالیت‌های دانش‌بنیان
حمایت‌ها و تسهیلاتی که شرکت‌های دانش‌بنیان «نوپا نوع ۲» و «تولیدی نوع ۲» می‌توانند استفاده نمایند، چیست؟
پاسخ: این شرکت‌ها به جز معافیت مالیاتی قادر به استفاده از تمام حمایت‌های نام‌برده در قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و همچنین سایر حمایت‌های تدارک دیده شده توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌باشند.
نکته:
البته در صورتی که فروش محصولات دانش‌بنیان این شرکت‌ها بالای ۵۰ میلیارد تومان باشد، به شرط استفاده شرکت از حمایت اعتبار مالیاتی، می‌توانند از معافیت مالیاتی نیز بهره‌مند شوند.
حمایت‌ها و تسهیلاتی که شرکت‌های مستعد دانش‌بنیان می‌توانند استفاده نمایند، چیست؟
پاسخ: این شرکت‌ها در حال‌حاضر از معافیت مالیاتی، معافیت بیمه‌ای، معافیت گمرکی، تسهیلات سربازی و تسهیلات واگذاری اراضی بهره‌مند نمی‌گردند.
این شرکت‌ها از سایر حمایت‌های موجود از جمله تسهیلات گمرکی، تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی (تا سقف مشخص)، جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری، استقرار در کاربری مسکونی، خدمات توانمندسازی، گواهی انطباق و گواهی محصول، بیمه‌های بازرگانی، حمایت‌های کانون پتنت (تا سقف مشخص) و اعتبار استفاده از خدمات آزمایشگاهی بهره‌مند شوند.
آیا محصولی که یک‌بار در شرکت دانش‌بنیانی قرارگرفته است، برای همیشه در آن شرکت مورد تائید می‌ماند؟
پاسخ: خیر، کارگروه می‌تواند کالاها یا خدمات قبلی شرکت‌ها که اکنون در حال توسعه و یا تولید آن‌ها نیست را مورد تائید قرار ندهد. همچنین ممکن است با تغییر سطح‌بندی محصولات، محصول شرکتی از تائید به عدم تائید تغییر یابد و با اتمام مهلت ۲ یا ۳ ساله شرکت‌های تائید شده، این شرکت‌ها وارد فرآیند تمدید شده و در آن زمان، محصولات مجدد ارزیابی می‌گردند.
