مقدمه:

امروزه تمامی سازمان‌های جهانی و محافل آکادمیک و پژوهش، مشکل شماره یک جوامع در هزاره سوم را شکاف روزافزون بین "منابع" و "نیازها و مصارف" می‌دانند. شکافی که با شتاب در حال افزایش است. بدین‌ترتیب منابع در اختیارمان را به شکل مستمر نه تنها مصرف می‌کنیم بلکه بطور قابل ملاحظه‌ای تلف می‌نمائیم.

تاکنون برای مهار این شکاف خطرناک، دو راه حل یافت شده است، یکی "بهره‌وری" و دیگری "نوآوری".

"نوآوری" که به باور نگارنده، مرز بین فنا و بقا برای جوامع و کسب‌وکارها و حتی گروه‌ها و افراد است، فرآیندی پیچیده دارد. نوآوری دارای عناصری است که هرگز تحقق نخواهد یافت مگر این عناصر بصورت مستمر و موثری فعال گردند. یکی از این عناصر مهم: "پارادایم ذهنی" است یعنی الگوی ذهنی مدیران و عناصر کلیدی کسب‌وکارها دارای تفکر و شوق روزافزون نوآورانه باشند که در فرصتی در آینده به آن پرداخته خواهد شد. عنصر دیگری که در این مباحث به آن تمرکز شده است، "تحقیق و توسعه" می‌باشد. تحقیق و توسعه تلاش برای اکتشاف پدیده‌ها و ایجاد محصولات نوآورانه به‌منظور پاسخگویی به نیازهای کسب‌وکار/ جامعه، همیشه عنصری شوق‌انگیز و هیجان‌آور برای بشر بوده است.

تعریف و نقش تحقیق و توسعه:

تعریف‌های گوناگونی برای "تحقیق و توسعه" بیان شده است. در این‌جا چند تعریف رایج و روان برای آن ارائه می‌شود:

• "تحقیق و توسعه"، کشف دانش جدید درباره محصولات و خدمات، فرآیندها، موقعیت‌ها و بکارگیری دانش برای خلق محصولات و خدمات جدید، فرآیندها و موقعیت‌های جدید و توسعه آن‌ها می‌باشد که در نهایت منجر به مزیت رقابتی کسب‌وکار گردد.
• سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) می‌گوید: تحقیق و توسعه فرآیندی است که در آن اطلاعات جدیدی را ایجاد و معرفی می‌کند و از طریق کشف و توسعه دانش، فناوری‌ها، محصولات و خدمات جدید ایجاد می‌شود. این فرآیند شامل فعالیت‌هایی مانند پژوهش، طراحی، تجربه‌سازی، نمونه‌سازی، تحلیل، تجزیه و تحلیل، تحقیقات بازار و فناوری سازمانی است.
• سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) تحقیق و توسعه را چنین تعریف می‌کند: تحقیق و توسعه فرآیندی است که در آن تلاش‌های‌ سازمان‌یافته جهت پیشبرد دانش، فناوری و نوآوری هدفمند انجام می‌شود. این فرآیند شامل فعالیت‌هایی مانند پژوهش و تجربه، تحلیل داده‌ها، ساخت مدل‌های نظری، طراحی و تولید نمونه‌های اولیه تجربه‌سازی و ارزیابی فناوری‌ها و محصولات است.

غلامعباس عربشاهی

محقق، مدرس و مشاور ارشد در زمینه نوآوری،

مدیریت فناوری، کارآفرینی و زنجیره تامین.